به نقل از «ایسنا»

آئین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی؛ اصول کلیدی و کاستی‌ها

تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۰۲۱۸۳

در یک مطالعه پژوهشی جدید که توسط محققان کشور انجام شده است، آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی به زیر ذره‌بین برده شده و اصول به کار رفته در آن در کنار نقاط ضعف و قوتش مورد تبیین قرار گرفته‌اند.

به گزارش ایسنا، خط مشــی گذاران و مدیران ملی در سطوح مختلف مدیریتی کشور زمان زیادی را صرف اتخاذ تصمیم ها و خط مشی های عمومی می‌کنند، اما در میدان عمل به ندرت شاهد تحقق این خط مشی ها هستیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عدم اجرای کامل و اثربخش خط مشی های دولتی، علل متعددی دارد. به اعتقاد برخی از صاحب نظران، یکی از علل کلیدی این عدم توفیق ها، نامناسب بودن ابزار اجرای خط مشی است. از این رو نوع و نحوه انتخاب ابزار اجرای خط مشی در موفقیت نظام های خط مشی گذاری عمومی اهمیت زیادی دارد و لذا باید بر پایه بررسی های عالمانه، ابزارهای مناسبی انتخاب شوند تا بتوان اجرای موفق خط مشی ها را تضمین نمود.

بنا بر نظر متخصصان، خط مشــی گذاری در نظام آموزش عالی ایران، بیشــتر دارای الگوی کنترل دولتی دارد. از ویژگی های این الگو، اعمال کنترل و نظارت شــدید از طریق بوروکراسی متمرکز و توســط بدنه های سیاســتی مربوط از جمله وزارتخانه است. در این زمینه مصادیق امر در الگوهای مختلف پذیرش دانشــجو، جذب هیئــت علمی، تأمین مالی، تدوین و تغییر ســرفصل های رشته ها و انتصابات دانشگاهی قابل مشاهده اند. در ایــن بافت، الگوی ارتقاء اعضای هیئت علمــی نیز از چنین ویژگی هایی برخوردار اســت و به تبع، ابزار مورد استفاده در این مقوله را نیز می توان از سنخ ابزارهای منبعث از قدرت قانونی و از نوع قوانین-مقررات فرماندهی و کنترلی به حســاب آورد.

در پژوهشی که توسط محققان پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت در این خصوص به عمل آمده است، اصول کلیدی آیین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ایران مورد شناخت و تبیین قرار گرفته اند.

در این پژوهش، داده های مورد نیاز از اسناد بالادستی آیین‌نامه مذکور (هفت مورد) و همچنین ۱۹ نفر از اعضای هیئت ممیزه و هیئت علمی دانشگاه‌ها در سال ۱۳۹۴ جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده اند.

تحلیل محتوای داده‌های این پژوهش نشان‌دهنده ۱۱ اصل متشکل از ۳۸ مقوله است. این اصول که عبارت‌اند از اصل شناخت وضعیت دانشگاه‌ها و واقع‌نگری، اصل تقدم منافع ملی و مصالح عمومی بر منافع فردی و گروهی، اصل توجه به ماهیت نهادهای علمی، اصل توجه به نیازها و اولویت‌های علم و فنّاوری کشور، اصل برقراری تعادل و توازن، اصل تنوع‌بخشی، اصل ایجاد قابلیت پویایی و بهبود مستمر، اصل جامعیت و کل‌نگری، اصل عدم گرانباری فعالیت‌ها، اصل عدالت‌محوری، شایسته‌سالاری و تعالی‌بخشی و اصل ملازمه پرورش با آموزش و پژوهش، دلالت‌های خاصی برای هر یک از مراحل تدوین، اجرا و ارزیابی آیین‌نامه ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی داشته اند.

آن گونه که محمد اسدبگی، عضو پژوهشکده سیاست‌پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت و همکارانش در این تحقیق می گویند، «آیین نامه ارتقاء را می‌توان گونه ای از قوانین/ مقررات به حساب آورد که هسته مرکزی آن دخالت دولت در یک زمینه خاص به منظور تعیین باید و نبایدهای آن عرصه و مجازات/ تشویق‌های مربوط است. مطابق با این برداشت، آیین نامه ارتقاء از طریق تحدید دایره فعالیت های اعضای هیئت علمی همراه با مشــوق های ناشی از ارتقاء مرتبه آنان مانند کسب اعتبار بیشتر، کسب درآمد بیشتر و دستیابی به منابع و امکانات افزون تر به خصوص در رشــته های فنی مهندسی و علوم پایه، برخوردار از جایگاه مقررات است».

آن ها می افزایند: «آیین نامه ارتقاء، یکی از انگیزاننده های اصلی رفتار اعضای هیئت علمی و به تبع آن‌ها دانشــجویان است، به گونه ای که اعضای هیئت علمی رفتار خود را با آن تنظیم می‌کنند. از نــکات قابــل توجه در معرفی اصول حاضر در ورای آیین نامه فوق، جایگاه آن هــا در الگوهای حکمرانی نظام آموزش عالی است. برخی از اصول متناسب با الگوی حکمرانی دولت محور، برخی متناسب با الگوی هومبولتی و پاره ای در تناســب با الگوی بازارمحور هستند. این موضوع حکایت از دیدگاه های متفاوت و آشفتگی نظری پیرامون حکمرانی و سیاستگ ذاری در نظام آموزش عالی ایران دارد».

همچنین بر اساس یافته های این تحقیق، توجه به این اصول نشان می‌دهد که آن ها از مبدأهای متفاوتی منبعث شــده اند؛ پاره ای از این اصول در ادبیات حکمرانی و سیاســتگذاری، برخی در ادبیات مدیریت و برنامه ریزی و برخی از علوم سیســتمی برخاسته اند. به علاوه مقاصد ملاحظه این اصول نیز متفاوت است؛ برخی از این اصول قابلیت کاربست در تدوین، اجرا و ارزیابی آیین نامه را دارند و اصول کلی تری هستند مانند اصل جامعیت و اصل تنوع بخشی، اما برخی از اصول متناســب با همه این ابعاد نیســتند و تنها یکی از ابعاد آیین نامه را پوشش می‌دهند مانند اصل عدم گرانباری که ناظر بر تدوین آیین نامه است.

به گفته اسدبگی و همکارانش، «از میان اصول مذکور، اصل توجه به نیازها و اولویت های علم و فنّاوری کشــور شایان توجه است. شواهد مربوط به این اصل با تأکید بیشتری از سوی مطلعین ارائه شده اند و از ســوی دیگر این اصل ضرورت توجه به مطلوبات نظام علم و فنّاوری کشور را ایجاب می‌نماید که به نوبه خود پژوهش مجزایی را می‌طلبد که بر مبنای آن بتوان جهت ســیر فعالیت های اعضای هیئت علمی را در قالب مواد چهارگانه آیین نامه معین نمود».

این محققان همچنین آسیب های احتمالی زیر را در رابطه با آیین نامه فوق شناسایی نموده اند: سوگیری به نفع برخی از رشــته ها، سوگیری به نفع برخی از مواد و فعالیت ها از جمله ماده پژوهشــی و مقاله نویســی، ترکیب نامناســب هیئت های ممیزه، لابی گری در فرآینــد ارزیابی، امتیازمحوری در ارزیابی هــا و فقدان ممیزی لازم، فقدان ملاک و شــاخص های مناســب در زمینه ارزیابی‌ها، فقدان زمینه لازم برای برخی از فعالیت ها، فقدان دیدگاه های مختلف پیرامون شــأن هیئت علمی و در نتیجه اختلاف نظر پیرامون برخی از ماده های آیین نامه، عدم توجه به تفاوت های اقلیمی دانشگاهها و مواردی از این قبیل.

شایان ذکر است این یافته های پژوهشی که با توجه دقیق به آن ها می توان کمی و کاستی های آیین نامه ارتقای اعضای هیئت علمی را از بین برد یا دست کم وضعیت آن را بهبود بخشید، در فصلنامه «راهبرد فرهنگ» وابسته به دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی منتشر شده اند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: آیین نامه ارتقای اعضای هیات علمی آموزش عالی جهاد دانشگاهی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی جهاد دانشگاهی 1402 مهار تورم و رشد تولید فرزند پروری اپل واچ رصد خانه ملی جهاد دانشگاهی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی جهاد دانشگاهی 1402 مهار تورم و رشد تولید هیئت علمی دانشگاه ها آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی دانشگاه ها نامه ارتقای فعالیت ها خط مشی ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۰۲۱۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نخستین آیین نامه اجرایی سند تحول آموزش و پرورش پس از ۱۲ سال تصویب شد

وزیر آموزش و پرورش گفت:‌ بعد از ۱۲ سال اولین آیین‌نامه اجرایی سند تحول بنیادین با نام آیین‌نامه توسعه و تقویت مهارت‌های دانش‌آموزان در هیئت دولت تصویب شد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، رضامراد صحرایی در سخنان پیش از خطبه‌های نماز جمعه این هفته تهران با تبریک روز معلم و گرامیداشت یاد و خاطره امام و شهدا به ویژه شهیدان مطهری، رجایی و باهنر، پنج هزار معلم شهید و ۳۶ هزار دانش‌آموز شهید و دانش‌آموزان شهید غزه اظهار داشت: معلم جایگاه خطیر و رفیعی در نظام تعلیم و تربیت اسلامی دارد.

وی با بیان اینکه معلم کسی است که نیکی‌ها را می‌آموزد، افزود: در ادبیات رهبر معظم انقلاب درباره معلم گفته می‌شود او سازنده زیرساخت سرافرازی کشور است؛ معلم کسی است که هویت آینده کشور را معماری می‌کند و به دست او سرمایه انسانی آینده کشور ساخته می‌شود و معلم کسی است که بزرگترین امانت ملت یعنی فرزندان به دست اوست و معلم شخصیت آنها را پرورش می‌دهد.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمان پرورش‌دهندگان فضیلت هستند، ادامه داد: از همه کسانی که در یک سال گذشته آموزش و پرورش را در انجام وظایف خود یاری رسانده‌اند، قدردانی و تشکر کنم.

صحرایی درباره عملکرد آموزش و پرورش همچنین گفت: آموزش و پرورش در دوره جدید سعی کرده است با ایجاد حلقه اتحاد، انسجام، همدلی، همفکری، هماهنگی، همسویی و جلب مشارکت همه دستگاه‌های تأثیرگذار در تعلیم و تربیت، امر مهم تربیت فرزندان این سرزمین را دنبال کند که یکی از سر حلقه‌های این اتحاد ائمه جمعه و جماعت هستند که به مثابه پیران و پدران مردم در دیار خود می‌توانند یاریگر نظام تعلیم و تربیت باشند.

وی با بیان اینکه در سالی که گذشت بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تمرکز کردیم، افزود: خشنودیم که به اطلاع شما نمازگزاران برسانیم که در اجرای این سند توفیقات چشمگیری حاصل شد.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه سند تحول بنیادین، نظام تعلیم و تربیت اسلامی را پایه‌گذاری می‌کند، ادامه داد: مبنای این سند نظریه تعلیم و تربیت دینی و بومی است و به همین دلیل است که اجرای آن بسیار اهمیت دارد؛ ما در آینده بر مبنای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و اقداماتی که این سند خواسته، آموزش و پرورش کشور را اداره خواهیم کرد و برای آن نقشه راه طراحی کرده‌ایم که مطابق آن پیش خواهیم رفت.

صحرایی با بیان اینکه کار مهم دیگری که در آموزش و پرورش طی یک سال گذشته انجام شد، اصلاح فرآیند جذب معلم بود، ادامه داد: معلم با جایگاه رفیع و عظیمی که دارد باید با دقت، صحت و خردمندانه انتخاب شود؛ او باید فردی باشد که ما در واگذاری امانت‌های خود به او اطمینان کامل حاصل کنیم. بنابراین در سالی که گذشت تاریخی‌ترین استخدام کشور اتفاق افتاد، نه از این جهت که حدود ۷۰ هزار معلم جدید وارد آموزش و پرورش شد که از لحاظ کمیت بی‌سابقه است چرا که این رقم معادل با رقم جذب در چند وزارتخانه است.

وی با بیان اینکه آنچه کار ما را متمایز کرد این بود که از لحاظ کیفیت، معلمان ویژه‌ای را انتخاب کرده‌ایم، عنوان کرد: سعی کرده‌ایم گزینش را بسیار دقیق پیاده کنیم و کسانی را پیدا کنیم که علاوه بر دانش، عشق و علاقه معلمی داشته باشند، امانتداران خوبی برای کشور باشند.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه فرزندان این سرزمین ۳۰ سال در دستان معلمان هستند، اظهار کرد: هر معلمی به طور متوسط در طول خدمت خود هزار دانش‌آموز را تربیت می‌کند و جریان تربیتی یک جریان پیوسته و مستمر است؛ بنابراین معلم کارمند نیست و انتخاب او باید با دقت ویژه اتفاق می‌افتاد که چنین شد.

صحرایی با اشاره به اینکه بعد دیگر کار این است که دانشگاه فرهنگیان که همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب بوده و از روز نخست شکل‌گیری انقلاب اسلامی مقوله تربیت معلم مورد توجه قرار داشته در چند سال گذشته بیش از هر زمان دیگری مورد توجه بود، گفت: دانشگاه فرهنگیان هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت وضعیت بهتری نسبت به گذشته دارد، البته وضعیت آن با وضع مطلوب فاصله فراوانی دارد.

وی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۰۵ هزار ردیف استخدامی به ما داده شده است، افزود: دانشگاه فرهنگیان بازهم افزایش ظرفیت داشته و در هفته گذشته برای اولین بار در تاریخ کشور آزمون اختصاصیش را برگزار کرد.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه برای جذب ۳۰ هزار دانشجو معلم در دانشگاه فرهنگیان بیش از ۶۰۰ هزار متقاضی در دانشگاه فرهنگیان داشتیم، ادامه داد: این نشان می‌دهد معلمی چقدر مورد توجه مردم است. کنکور اختصاصی و نظام جذب استاد اختصاصی دارد و یک معماری جدید برای تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان پایه‌گذاری شده است.

صحرایی با بیان اینکه کار مهم دیگر ما در سال گذشته تقویت بیش از پیش معاونت پرورشی بود، عنوان کرد: ما برای هر مدرسه به یک مربی پرورشی نیاز داریم که متأسفانه تعداد بسیار زیادی از مدارس کشور مربی و معاون پرورشی نداشتند؛ امروز آزمون استخدامی جذب مربی پرورشی و تربیت بدنی و مشاور در سراسر کشور برگزار شد و دقایقی پیش به پایان رسید، ۴۰۰ هزار نفر از علاقه‌مندان با یکدیگر رقابت کردند که ۱۹ هزار نفر از آن‌ها در این رشته جذب خواهند شد.

وی با بیان اینکه در امور پرورشی کارهای بزرگی انجام شد، گفت: اولین اقدام طرحی به نام «امید، ایمان، خودباوری، خردورزی، نشاط و هویت» که همه کلمات آن برگرفته از بیانات رهبر معظم انقلاب است طراحی شد و بر مبنای آن سامانه‌هایی ایجاد شد و فعالیت‌های پرورشی گسترده در سراسر کشور انجام گرفت.

وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه بیش از ۸ میلیون دانش‌آموز در این طرح فراگیر شرکت کردند و بیش از ۸ هزار گروه سرود در کشور شکل گرفت، بیش از ۱۳.۵ میلیون نفر روز اردوی راهیان پیشرفت، راهیان نور، زیارت اولی‌ها و سایر اردوها برگزار کردیم که امسال نیز نهضت اردویی را دنبال خواهیم کرد.

صحرایی با بیان اینکه مراسم اعتکاف سال گذشته تاریخی بود، افزود: ۴۴۰ هزار دانش‌آموز در بیش از ۲۸۰۰ مدرسه معتکف شدند و دشمنان که گفته بودند نسل جدید همانند نسل گذشته نیستند را ناامید کردند.

وی ادامه داد: ۱۲۷ درصد رشد معتکفین در میان دانش آموزان را داشتیم، در ماه مبارک رمضان محفل‌های قرآنی دانش آموزی شکوه پیوسته‌ای داشت، ۲۰ هزار محفل در ماه مبارک رمضان برگزار و از خادمان و قهرمانان قرآنی تجلیل شد. جشن‌های تکلیف برگزار و باشگاه قله‌های فرهنگی و ادبی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شکل گرفت که نشان از عزم این کانون جهت تحول در امور پرورشی و تربیتی است.

وزیر آموزش و پرورش با تشریح اقدامات انجام شده برای تقویت مدارس دولتی، اظهار داشت: قانون برای آنها تدوین شده و پیوسته به دنبال اصلاح وضع آنها هستیم؛ قانون مدارس غیردولتی توسط مجلس اصلاح شد، مهدهای کودک در سراسر کشور ساماندهی و بعد از ۱۲ سال اولین آئین نامه اجرایی سند تحول بنیادین با نام آئین نامه توسعه و تقویت مهارت‌های دانش آموزان از هیئت دولت بیرون آمد.

منبع: ایرنا

کد خبر 750315